สืบทอดธุรกิจให้สำเร็จจำเป็นต้องรู้

21 ก.พ. 2560 | 02:00 น.
ธุรกิจครอบครัวเป็นรูปแบบของผู้ประกอบการที่สำคัญและมีความสำคัญต่อเศรษฐกิจในยุโรปและทั่วโลก โดยเฉพาะในสหรัฐอเมริกานั้นธุรกิจครอบครัวมีมูลค่าถึง 64% ของผลิตภัณฑ์มวลรวมของประเทศและเป็น 62% ของการจ้างงานทั่วประเทศ เมื่อ EY ได้ทำการสำรวจธุรกิจครอบครัวในประเทศสโลวีเนีย (Slovenia) หรือสาธารณรัฐสโลวีเนีย ซึ่งตั้งอยู่ตอนกลางของทวีปยุโรป จำนวน 360 รายในช่วงฤดูร้อนปี 2015 โดยใช้แบบสอบถามและการสำรวจแบบออนไลน์กับผู้นำธุรกิจครอบครัว พบว่าธุรกิจส่วนใหญ่ในสโลวีเนีย ( 83%) เป็นธุรกิจครอบครัวและพวกเขาเป็นผู้ขับเคลื่อนเศรษฐกิจของประเทศ แม้ส่วนใหญ่เป็นธุรกิจขนาดเล็กมีพนักงานน้อยกว่า 50 คน และมีรายได้ประจำปีไม่เกิน 4 ล้านยูโร โดยเปิดดำเนินกิจการมามากกว่า 20 ปีและเจ้าของอยู่ในรุ่นที่ 1 หรือรุ่นที่ 2

MP39-3237-A ทั้งนี้เมื่อสอบถามถึงประเด็นการสืบทอดกิจการพบว่าองค์ประกอบสำคัญที่ทำให้การถ่ายโอนกิจการให้กับทายาทรุ่นต่อไปของธุรกิจครอบครัวประสบความสำเร็จ คือ การประเมินความสามารถของทายาท (63%) การเริ่มกระบวนการสืบทอดแต่เนิ่นๆ (60%) รับประกันความต่อเนื่องในธุรกิจ (50%) และมีความยุติธรรมและดูแลแต่ละคนเท่าๆกัน (46%) (ภาพที่ 1)

นอกจากนี้ยังพบว่าผู้บริหารมีแนวโน้มที่จะเป็นสมาชิกในครอบครัวเท่านั้นซึ่งสอดคล้องกับที่พบว่าการนำเอาพนักงานที่ไม่ใช่สมาชิกในครอบครัวเข้ามานั้นมีเปอร์เซ็นต์ที่ต่ำ และพบว่าความภักดีของพนักงานที่ไม่ใช่สมาชิกในครอบครัวนี้มักเกิดขึ้นจากการได้มีส่วนร่วมและการร่วมตัดสินใจ (43%) การดูแลเสมือนเป็นสมาชิกในครอบครัว (35%) และผลประโยชน์ที่ไม่ใช่ตัวเงิน (29%) (ภาพที่ 2) ขณะที่ก็พบว่าระบบครอบครัวนั้นจะมุ่งเน้นความภักดีและสวัสดิการของสมาชิกในครอบครัว มีการใช้อารมณ์เข้ามามีบทบาทมากกว่าเมื่อเปรียบเทียบกับระบบธุรกิจที่จะใช้เหตุผลมากกว่าและมุ่งเน้นผลลัพธ์สุดท้ายขององค์กรเป็นสำคัญ (Result Oriented )

MP39-3237-B ทั้งนี้การศึกษายังพบว่าการสืบทอดกิจการของธุรกิจครอบครัวเป็นหนึ่งในหัวข้อที่สำคัญที่สุดในการวิจัยธุรกิจครอบครัว และปัจจัยที่ช่วยให้การถ่ายโอนกิจการมีประสิทธิภาพนั้นสามารถรวบรวมไว้ได้ 3 หมวดหมู่ ได้แก่
เตรียมความพร้อมของทายาท : การศึกษาในระบบ (Formal Education) การฝึกอบรม ประสบการณ์ทำงานภายนอกบริษัท ตำแหน่งที่เริ่มเข้าทำงาน ระยะเวลาการทำงานในบริษัทและ/หรืออุตสาหกรรม แรงจูงใจในการเข้าสู่ธุรกิจครอบครัว การรับรู้ตนเองในการเตรียมความพร้อม

ความสัมพันธ์ระหว่างสมาชิกในครอบครัวและธุรกิจ : การสื่อสาร ความเชื่อใจ ความผูกพัน ความภักดี ความปั่นป่วนในครอบครัว การแข่งขันในหมู่พี่น้อง (Sibling rivalry) ความอิจฉา ความขัดแย้ง ค่านิยมร่วมและประเพณีดั้งเดิม
การวางแผน และการบริหารแผนงาน : การวางแผนการสืบทอด การวางแผนการเสียภาษี การใช้กรรมการบริหารจากภายนอก การใช้ที่ปรึกษาธุรกิจครอบครัว การสร้างสภาครอบครัว

ที่มา: EY. 2015. Family business characteristics in Slovenia. Available: http://www.ey.com/Publication/vwLUAssets/EY-family-business-characteristics-in-slovenia/$FILE/EY-family-business-characteristics-in-slovenia.pdf

จากหนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 37 ฉบับที่ 3,237 วันที่ 19 - 22 กุมภาพันธ์ 2560