โฟม EPS ซ่อมคอสะพานทรุด

การก่อสร้างถนนสมัยนี้ใช้งานไม่ทันไรถนนทรุดบ้าง ร้าวบ้าง ส่วนใหญ่มาจากปัญหาในหลายประการหลักๆ ก็มักจะสันนิษฐานว่าเป็นเรื่องของดินอ่อนตัว ภัยแล้งไม่มีน้ำมาพยุงดิน จุดที่มักมีปัญหามากๆก็จะเป็นจุดคอสะพาน รถขึ้นลงเร็วไม่ระวัง หรือรถหนักเกินกฎหมายกำหนด ทำให้มีการทำวิจัยกันถึงแนวทางในการซ่อมคอสะพานทรุด โดยเฉพาะในประเทศไทย ที่ไม่ใช้ยางมะตอยอย่างในอดีต แต่เป็นโฟม...

[caption id="attachment_74020" align="aligncenter" width="503"] คอสะพานทรุด[/caption]

เรื่องนี้ “ผศ.ดร.สมโพธิ อยู่ไว” หัวหน้าสาขาวิชาวิศวกรรมเทคนิคธรณี ภาควิชาวิศวกรรมโยธา มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี (มจธ.) ผู้วิจัยและพัฒนาการนำโฟมอีพีเอส(EPS)มาใช้ในการซ่อมคอสะพานในประเทศไทย เล่าว่า สะพานเก่าที่ก่อสร้างมานานมักจะมีช่วงคอสะพานสั้น และมักจะเกิดปัญหาการทรุดตัวของคอสะพานอยู่บ่อยครั้ง ซึ่งการแก้ไขปัญหาคอสะพานทรุดในประเทศไทยส่วนใหญ่ใช้ยางมะตอยมาเททับ เพื่อให้พื้นถนนได้ระดับแก้ปัญหาการต่างระดับของคอสะพานจนทำให้รถที่สัญจรไปมาเกิดการกระโดดเมื่อผ่านคอสะพาน แต่การแก้ไขปัญหาตามวิธีนี้มักจะไม่ถาวร เมื่อใช้ไปสักพักอาการทรุดตัวมักจะเกิดขึ้นอีกทุกๆ ปี และยิ่งใช้ยางมะตอยเททับไปเรื่อยๆ ยิ่งจะทำให้เกิดความเสียหายที่คอสะพาน เสาเข็มอาจหักขาดด้านใต้หรือแผ่นพื้นรองรับเสาเข็มเสียหาย เพราะการกดทับบวกน้ำหนักของยางมะตอย

“วิธีนั้นดูเหมือนเป็นการซ่อมที่ทำกันมาก เพราะทำง่าย ปิดการจราจรไม่นานก็เสร็จแต่อาจจะต้องทำบ่อยเพราะคอสะพานจะทรุดลงเรื่อยๆ หากจะแก้ไขปัญหาที่ต้นเหตุจะต้องรื้อและทำใหม่ เอาทรายเก่าออกตอกเสาเข็มใหม่ ปรับให้คอสะพานมีค่าความชันหรือสโลปที่ยาวขึ้น ซึ่งวิธีนี้จะต้องปิดการจราจรนาน เสียพื้นที่จราจร และใช้งบประมาณสูง ถ้าจะให้ทรุดตัวน้อยลง ประหยัดเวลา และงบประมาณจะต้องใช้วัสดุเบาลงไปลดการทรุดตัวลงในอนาคต”

จากการศึกษาวิจัยของวิศวกรรมเทคนิคธรณี มจธ. ที่ทำกันมากว่า 2 ปี ก็พบว่าโฟม EPS มีคุณสมบัติที่ดี สามารถนำมาใช้ในการซ่อมคอสะพานได้เป็นอย่างดี โดยเฉพาะในต่างประเทศที่มีพื้นดินอ่อน นิยมนำโฟมอีพีเอส มาใช้ในการก่อสร้างถนน และบริเวณเชิงลาดคอ เพราะมีคุณสมบัติคือน้ำหนักเบากว่าดินลูกรังถึง 100 เท่า เมื่อเทียบกันในปริมาณที่เท่ากัน จึงไม่ทำให้เกิดปัญหาดินทรุด หรือดินไถล ถนนจึงไม่ทรุดตัว สามารถรองรับน้ำหนักบรรทุกของยานพาหนะได้ดีกว่า ราคาถูก ประหยัดเวลาในการก่อสร้างและงบประมาณในการซ่อมคอสะพาน เมื่อเกิดการทรุดตัว

ดังนั้น สิ่งที่ศึกษาวิจัยอันดับแรกคือ ค้นหาวิธีในการซ่อมคอสะพานก่อนว่า ควรจะใช้วิธีไหนเพราะอะไร วิธีไหนดีและเหมาะสมที่สุดกับประเทศไทย ซึ่งมีทั้งวิธีรื้อทิ้งทำใหม่ สร้างสะพานคร่อมขึ้นไปอีกชั้น การใช้คอนกรีตเบา เป็นต้น ซึ่งจากการศึกษาค้นคว้า ก็พบว่า โฟมมีความเหมาะสมที่สุด และมีความคุ้มค่า คุ้มเวลามากที่สุด จากนั้นจึงเริ่มศึกษาวิจัยเจาะลึกไปที่ตัววัสดุ คือโฟม เพื่อพิสูจน์ให้เห็นว่าโฟมรับน้ำหนักได้จริงหรือไม่ ถูกแรงกระแทกซ้ำไปซ้ำมาจะเป็นอย่างไร โดยนำมาทดลองกดในห้องปฏิบัติการซ้ำไปซ้ำมา ทดสอบการรับน้ำหนักของโฟม

[caption id="attachment_74021" align="aligncenter" width="503"] โฟม EPS[/caption]

“พอเราทดสอบได้แล้วว่าคุ้มจริง ทางกรมทางหลวงก็ให้เราออกแบบวิธีการซ่อม และควบคุมการซ่อมจริงที่ถนนมอเตอร์เวย์ พร้อมทั้งติดตั้งอุปกรณ์ติดตามผลและเก็บข้อมูลอีก 1 ปี เพื่อทำออกมาในลักษณะคู่มือแนะนำการซ่อมคอสะพานโดยใช้โฟมอีพีเอส เพื่อให้หน่วยงานใดก็ตามที่ต้องซ่อมคอสะพานด้วยโฟมหยิบคู่มือนี้ไปใช้ โดยคู่มือจะชี้ให้เห็นขั้นตอน สเปกต่างๆ และข้อพึงระวังมีเรื่องใดบ้าง ทั้งหมดเป็นเรื่องของการสร้างองค์ความรู้ เพื่อให้เกิดความมั่นใจได้ว่าวิธีการใช้โฟมอีพีเอสไปใช้ในการซ่อมคอสะพานนั้นทำได้จริงและคุ้มค่า”

สำหรับในเชิงเศรษฐศาสตร์การซ่อมคอสะพานด้วยโฟมนั้น ประมาณการว่า หากใช้ในการซ่อมถนน 4 เลน ราคาซ่อมด้วยโฟมจะอยู่ที่ฝั่งละประมาณ 10 ล้านบาท อยู่ได้นานประมาณ 15 ปี เฉลี่ยต่อปีประมาณ 6 แสนบาท หากคิดในเชิงเศรษฐศาสตร์การใช้โฟมจะถูกกว่า อีกทั้งราคาโฟมยังมีแนวโน้มที่จะลดลงเรื่อยๆ อีกด้วย ส่วนการใช้ยางมะตอยถมที่คอสะพานเฉลี่ยทุกๆ 2 ปี การใช้ยางมะตอยซ่อมครั้งหนึ่งต้องใช้เงินหลักล้านเช่นกัน

ที่ผ่านมาในประเทศไทยใช้โฟมอีพีเอสแล้วในการก่อสร้างถนนสายพระราม 5 และบางช่วงของถนนสายลาดหวายบางพลี อำเภอคลองด่าน และในอนาคตอาจได้เห็นการนำโฟมอีพีเอสไปซ่อมถนนมอเตอร์เวย์บริเวณพระรามเก้า-สุวรรณภูมิก็เป็นได้

จากหนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 36 ฉบับที่ 3,176 วันที่ 21 - 23 กรกฎาคม พ.ศ. 2559